“Tick xanh trách nhiệm” hướng đến môi trường kinh doanh minh bạch

Ngày 20/6, Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh phát động Chương trình “Tick xanh trách nhiệm” trong thương mại điện tử nhằm hướng đến môi trường kinh doanh minh bạch, lành mạnh và có trách nhiệm.

heo ông Nguyễn Nguyễn Phương, Phó Giám đốc Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh, trong bối cảnh thương mại điện tử (TMĐT) phát triển mạnh mẽ song hành với những bất cập đáng lo ngại về chất lượng hàng hóa, tính minh bạch và đạo đức tiếp thị, Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh đã chính thức phát động Chương trình “Tick xanh trách nhiệm Thương mại điện tử” – một sáng kiến nhằm định hình lại tiêu chuẩn đạo đức và trách nhiệm trong toàn bộ hệ sinh thái TMĐT Việt Nam.

Đây là bước phát triển tiếp nối thành công của Chương trình “Tick xanh trách nhiệm” trong hệ thống bán lẻ truyền thống, được triển khai từ tháng 3/2024 với sự tham gia của 11 tập đoàn phân phối lớn và hàng trăm doanh nghiệp sản xuất.

Việc mở rộng sang lĩnh vực TMĐT là lời đáp lại mạnh mẽ của Thành phố đối với nhu cầu cấp thiết: khôi phục niềm tin người tiêu dùng và tạo dựng một không gian số văn minh, minh bạch, và công bằng.

Theo ông Nguyễn Nguyên Phương, Phó giám đốc Sở Công Thương TPHCM, mô hình tick xanh trách nhiệm là cơ chế vận hành dựa trên sự tham gia của toàn bộ hệ sinh thái – từ cơ quan quản lý nhà nước, người tiêu dùng, sàn thương mại, nhà bán cho đến nhà tiếp thị liên kết (KOC). Tất cả cùng nhau giám sát, kiểm tra chéo lẫn nhau, trên tinh thần minh bạch, trung thực và tôn trọng cộng đồng.

Cụ thể, sàn TMĐT sẽ làm gương tuân thủ pháp luật, bảo vệ người tiêu dùng, xử lý vi phạm, hỗ trợ nhà bán hàng đạt chuẩn tick xanh.

Nhà bán hàng cung cấp hàng hợp pháp, minh bạch nguồn gốc, giá cả và thông tin; không quảng cáo sai sự thật. Còn nhà tiếp thị liên kết (KOC) truyền thông trung thực, dùng nội dung hợp pháp, chỉ quảng bá sản phẩm đã trải nghiệm.

Tick xanh được cấp sau khi các chủ thể ký cam kết, sẽ hiển thị trên gian hàng, hồ sơ cá nhân và mạng xã hội. Đáng chú ý, chủ thể nào thực hiện tốt các cam kết sẽ được cả cộng đồng tôn vinh, hỗ trợ phát triển, được ưu tiên tiếp cận các kênh bán hàng chất lượng. Ngược lại, những chủ thể vi phạm sẽ bị công khai, bị cộng đồng tẩy chay, và thông tin vi phạm sẽ được chia sẻ rộng rãi đến toàn bộ hệ sinh thái tiêu dùng – như một hình thức “xử lý bằng danh dự”.

Theo ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM (HUBA), sáng kiến “tick xanh trách nhiệm” rất đáng ghi nhận vì có sự tham gia chủ động của các nhà phân phối. Họ đóng vai trò như bộ lọc, chỉ chọn những sản phẩm đạt chuẩn để phân phối trong hệ thống của mình, góp phần làm sạch thị trường từ gốc.

Tại hội nghị, Sở Công Thương TPHCM đã chính thức trao quyền sàng lọc “Tick xanh trách nhiệm” cho các hệ thống phân phối lớn tham gia chương trình như Saigon Co.op, Satra, MM Mega Market, Central Retail, WinCommerce, Bách Hóa Xanh, GS25, Kingfoodmart, AEON…

Trong 5 năm trở lại đây, Việt Nam được ghi nhận là một trong những thị trường TMĐT phát triển nhanh nhất Đông Nam Á. Tuy nhiên, cùng với sự bùng nổ này là sự gia tăng chóng mặt của các hành vi gian lận thương mại, quảng cáo sai sự thật, kinh doanh hàng giả, hàng nhái và lợi dụng người nổi tiếng để trục lợi.

Qua công tác thanh tra, kiểm tra, các cơ quan chức năng đã phát hiện hàng nghìn sản phẩm không rõ nguồn gốc, không đảm bảo chất lượng vẫn len lỏi qua các sàn TMĐT.

Một số người có ảnh hưởng trong cộng đồng tiếp tay quảng bá cho sản phẩm không đạt chuẩn; người tiêu dùng bị “mù mờ” trong thông tin, bị đánh lừa bởi hình ảnh, nội dung quảng cáo được dựng sẵn. Các doanh nghiệp chân chính bị đẩy vào thế cạnh tranh bất công, bị hàng kém chất lượng lấn át.

Hậu quả không chỉ là sự tổn hại về kinh tế và niềm tin, mà còn kéo theo nguy cơ mất kiểm soát trong công tác bảo vệ người tiêu dùng, đặc biệt với các nhóm dễ bị tổn thương như người cao tuổi, trẻ em và người tiêu dùng ở vùng sâu vùng xa.

Từ thực tế trên, Chương trình “Tick xanh trách nhiệm Thương mại điện tử” được Sở Công Thương triển khai dựa trên tư duy đổi mới trong quản trị: dùng sức mạnh thị trường, tiếng nói của cộng đồng và cơ chế lan tỏa niềm tin để điều tiết hành vi.

Không áp đặt quy định bắt buộc. Không cấp phép hành chính, Tick xanh trách nhiệm là biểu trưng của sự tự nguyện, tự cam kết, và được vận hành bằng sự giám sát đa chiều.

Trong đó, cơ quan quản lý đóng vai trò dẫn dắt, điều phối; người tiêu dùng đóng vai trò phản biện, giám sát; các sàn TMĐT và doanh nghiệp là người thực hiện cam kết và tự chịu trách nhiệm trước cộng đồng.

Tại chương trình, đại diện nhiều sàn thương mại điện tử, nhà sản xuất, KOL, KOC… đã cùng ký cam kết tham gia đồng hành cùng Tick xanh trách nhiệm thương mại điện tử. Đặc biệt, những sàn quen thuộc như TikTok, Shopee, Lazada, Tiki… đều góp mặt.

Ông Trần Lâm Thanh, đại diện TikTok Việt Nam, khẳng định đây là sáng kiến hay nên đơn vị sẵn sàng đồng hành. Theo ông Thanh, nhờ các đợt truy quét của Nhà nước, qua quan sát, gần đây lượng hàng hóa kém chất lượng giảm và doanh thu đối với nhóm hàng chất lượng tăng vọt so với bình thường.

“Sau khi ký kết Tick xanh, chúng tôi sẽ làm việc với ban tổ chức để đưa ra thêm giải pháp siết chất lượng. TikTok sẽ ưu tiên tăng siết chặt kiểm tra nguồn hàng đầu vào, tăng đào tạo cho các bên, gỡ khỏi nền tảng những sản phẩm, thương hiệu vi phạm, tăng quảng bá về sản phẩm Tick xanh để người tiêu dùng nhận biết và mua sắm”.

Nhiều cá nhân, doanh nghiệp cam kết đồng hành cho biết sẽ siết chặt hơn nữa sản phẩm được sản xuất, bán ra thị trường để đảm bảo chất lượng đến tay người tiêu dùng.

Theo ngành công thương TP, sàn thương mại điện tử sẽ làm gương tuân thủ pháp luật, bảo vệ người tiêu dùng, xử lý vi phạm, hỗ trợ nhà bán hàng đạt chuẩn tick xanh. Nhà bán hàng cung cấp hàng hợp pháp, minh bạch nguồn gốc, giá cả, thông tin; không quảng cáo sai sự thật. Còn nhà tiếp thị liên kết truyền thông trung thực.

Tick xanh được cấp sau khi các chủ thể ký cam kết, sẽ hiển thị trên gian hàng, hồ sơ cá nhân và mạng xã hội. Chủ thể thực hiện tốt các cam kết sẽ được tôn vinh, hỗ trợ phát triển, được ưu tiên tiếp cận các kênh bán hàng.

Mai Ngân