Thanh toán không tiền mặt – Động lực tăng trưởng kinh tế số

(DNNN) – Sáng ngày 14/6, Báo Tuổi Trẻ đã khai mạc Hội thảo “Thanh toán không tiền mặt: Động lực tăng trưởng kinh tế số”.

Tham dự hội thảo có Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc, Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng; Thứ trưởng Bộ Công thương Phan Thị Thắng; Phó Chủ tịch UBND TP.Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Dũng …

Chương trình Ngày không tiền mặt do Báo Tuổi Trẻ khởi xướng kể từ 2019 đến nay, phối hợp với Vụ Thanh toán, Thời báo Ngân hàng, Sở Công Thương TP.Hồ Chí Minh, NAPAS tổ chức dưới sự chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước và UBND TP.Hồ Chí Minh.

Người dân thực hiện 5,5 tỷ giao dịch không tiền mặt trong quý 1-2025

Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng cho biết, hiện nay 87% số người trưởng thành tại Việt Nam đã có tài khoản ngân hàng. Tại TPHCM, tỷ lệ này còn cao hơn. Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng xử lý bình quân 820.000 tỷ đồng/ngày, tương đương khoảng 40 tỷ USD, với khoảng 30 triệu giao dịch thanh toán, tốc độ tăng trưởng hàng năm duy trì hai con số từ 40-50% về số lượng lẫn giá trị thanh toán.

Hạ tầng thông tin tín dụng quốc gia nâng cấp để gia tăng khả năng xử lý, cập nhật dữ liệu tự động, đồng thời mở rộng thu thập và cập nhật dữ liệu trong và ngoài ngành với tỷ lệ cập nhật số liệu thành công từ tổ chức tín dụng đạt mức cao trên 98%.

“Thanh toán không dùng tiền mặt đã đóng vai trò then chốt, không chỉ thúc đẩy hiệu quả hoạt động ngân hàng – tài chính, mà còn góp phần tăng tính minh bạch trong quản lý kinh tế, thúc đẩy thương mại điện tử, dịch vụ công và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia”, Phó thống đốc Phạm Tiến Dũng nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Hưng Nguyên, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Thanh toán quốc gia Việt Nam (NAPAS) cũng cho biết, trong quý 1-2025, người dân Việt Nam đã thực hiện 5,5 tỷ giao dịch không dùng tiền mặt, trong đó 4,5 tỷ giao dịch trên kênh số với giá trị đạt 40 triệu tỷ đồng.

“Đây là con số cực kỳ ấn tượng. Giao dịch bình quân trên đầu người của Việt Nam đã tiệm cận với Thái Lan, Ấn Độ và chỉ theo sau Trung Quốc một chút. Qua đó có thể thấy được, sự thay đổi hành vi thanh toán không tiền mặt trong xã hội gia tăng nhanh”, ông Nguyên đánh giá.

Bảo mật an toàn giao dịch là trở ngại lớn của thanh toán không tiền mặt

Phát biểu tại hội thảo, Phó Chủ tịch UBND TP.Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Dũng, cho rằng thanh toán không tiền mặt đã trở thành xu hướng khách quan và phổ biến trong đời sống hiện nay. Chúng ta dễ dàng gặp ở nhiều nơi như: nhà hàng, quán cà phê các hoạt động giao dịch không dùng tiền mặt. Đây là một nỗ lực lớn giúp người dân có thói quen không dùng tiền mặt…

Riêng tại TP.Hồ Chí Minh, Phó Chủ tịch Nguyễn Văn Dũng cho biết thành phố đã ban hành kế hoạch phát triển thanh toán không tiền mặt trên địa bàn với nhiều biện pháp và giải pháp thúc đẩy thanh toán số trong tất cả các lĩnh vực dịch vụ công, giáo dục, y tế, giao thông vận tải, các hoạt động xúc tiến thương mại. Bên cạnh đó là các giải pháp đồng bộ về đẩy mạnh công tác truyền thông, nâng cao nhận thức và kỹ năng tài chính số cho người dân, tạo nền tảng vững chắc cho một xã hội không tiền mặt.

“Tuy nhiên, từ thực tiễn triển khai tại TP.Hồ Chí Minh, việc thực hiện triển thanh toán không tiền mặt vẫn còn những khó khăn, hạn chế nhất định. Trong đó vấn đề bảo mật an toàn giao dịch cho người dùng là một trong những trở ngại khiến cho người dân còn e ngại khi sử dụng, nhất là trong bối cảnh nguy cơ, tội phạm công nghệ cao, lừa đảo, đánh cắp dữ liệu cá nhân ngày càng tinh vi, phức tạp”, ông Dũng chia sẻ.

Cũng theo Phó Chủ tịch UBND TP.Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Dũng, lãnh đạo Thành phố cho biết, TP.Hồ Chí Minh đã, đang và sẽ tiếp tục triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liệt. Tuy nhiên, để việc triển thanh toán không tiền mặt thực sự đi vào chiều sâu, lan tỏa rộng khắp cần sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp, các ngành.

Từ đó, Phó Chủ tịch UBND TP.Hồ Chí Minh đưa ra một số đề xuất để phát triển triển Thanh toán không tiền mặt hơn nữa.

Đó là, Chính phủ chỉ đạo các bộ ngành trung ương tiếp tục hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến triển Thanh toán không tiền mặt, bảo đảm đồng bộ với luật các tổ chức tín dụng sửa đổi năm 2024, Nghị định 52 và các quy định về an toàn bảo mật thông tin cá nhân, tạo hành lang cơ sở pháp lý đồng bộ hoạt động thanh toán.

Phó Chủ tịch UBND TP.Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Dũng đề nghị các cơ quan quản lý nhà nước, các chuyên gia, diễn giả, khách mời quan tâm thảo luận cũng như chia sẻ những kinh nghiệm trong việc thúc đẩy thanh toán số trong thương mại điện tử, vai trò các giải pháp kết nối dữ liệu trong thúc đẩy phát triển kinh tế số và những khuyến nghị riêng cho TP.Hồ Chí Minh.

Đồng thời, các sở, ban ngành, UBND các phường xã, chủ động rà soát lồng ghép các nội dung, thúc đẩy triển thanh toán không tiền mặt vào chương trình công tác thường xuyên của đơn vị địa phương. Trong đó tập trung triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp tăng cường ứng dụng thanh toán điện tử trong dịch vụ công, đặc biệt là trong lĩnh vực hành chính công, giáo dục, y tế, giao thông, thuế và phí, đảm bảo quy trình thanh toán tiện lợi và an toàn.

TP.Hồ Chí Minh cũng đề xuất phối hợp tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại gắn với đẩy mạnh triển thanh toán không tiền mặt, nhất là trong các sự kiện tiêu dùng lớn như khuyến hại tập trung, chương trình xúc tiến tiêu dùng, kích cầu du lịch. Đồng thời đề xuất những giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, hộ kinh doanh, tiểu thương, người dân áp dụng các giải pháp thanh toán số phù hợp với quy mô và điều kiện thực tế.

Song song đó là đẩy mạnh công tác truyền thông trên nhiều nền tảng nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng sử dụng triển Thanh toán không tiền mặt cho người dân, vận động thay đổi thói quen sử dụng tiền mặt trong cộng đồng, nhất là tại các khu dân cư, chợ truyền thống, khu ngoại thành.

Ngoài ra, các đơn vị như ngân hàng nhà nước, chi nhánh TP.Hồ Chí Minh, các sở ban ngành phối hợp các cơ quan bộ ngành trung ương để kết nối liên thôn dữ liệu giữa các ngành, các lĩnh vực hình thành hệ sinh thái số của vụ thanh toán thông minh trên địa bàn thành phố.

Phó Chủ tịch UBND TP.Hồ Chí Minh bày tỏ tin tưởng thanh toán không tiền mặt sẽ tiếp tục là động lực quan trọng thúc đẩy kinh tế số, góp phần xây dựng một xã hội hiện đại, hiệu quả và công bằng hơn.

Hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thanh toán sáng tạo, an toàn

Phát biểu tổng kết hội thảo, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc cho biết chương trình “Ngày không tiền mặt” theo sáng kiến của báo Tuổi trẻ, bắt đầu diễn ra hàng năm từ 2019, đã góp phần thúc đẩy phát triển thanh toán không dùng tiền mặt trên cả nước. Chương trình cũng thúc đẩy phát triển công nghệ số tại Việt Nam.

Phó Thủ tướng Chính phủ cho biết thêm “thanh toán không tiền mặt không chỉ thúc đẩy hiệu quả ngành ngân hàng, mà còn giúp tăng tính minh bạch trong quản lý tài chính, hỗ trợ thương mại điện tử và dịch vụ công, nâng cao năng suất lao động và tiết giảm chi phí xã hội.

Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước, đến cuối năm 2024 Việt Nam đã có hơn 204,5 triệu tài khoản thanh toán của khách hàng cá nhân; 154,1 triệu thẻ ngân hàng đang lưu hành. Gần 87% người trưởng thành có tài khoản tại ngân hàng. Đây là điều tích cực cho nền kinh tế số. Chúng ta cần tiếp tục nỗ lực để lan tỏa việc không dùng tiền mặt hơn nữa”.

Bên cạnh đó Phó Thủ tướng cho rằng cần thẳng thắn nhìn nhận có một số tồn tại như vấn đề an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu cá nhân trong thanh toán số, nhất là trong bối cảnh tội phạm công nghệ cao ngày càng tinh vi.

Do đó cần phải hoàn thiện thể chế, chính sách phù hợp, tạo điều kiện thuận lợi cho các mô hình thanh toán sáng tạo, đồng thời đảm bảo quản lý rủi ro và an toàn hệ thống, bảo vệ tài sản của người dân.

Công Thành