Xóa sổ tín dụng đen bằng cách nào?

Sáng ngày 30/11, tại TP. Hồ Chí Minh đã diễn ra hội thảo ‘‘Xóa sổ tín dụng đen bằng cách nào?”. Sự kiện do Báo Tuổi Trẻ tổ chức, nhằm tìm ra giải pháp hiệu quả trong việc xóa sổ tín dụng đen, đồng thời giúp người dân thuận lợi hơn khi tiếp cận kênh tín dụng tiêu dùng chính thức.

Hội thảo có sự tham gia của đại diện Cục Cảnh sát hình sự, Cục Truyền thông công an nhân dân (Bộ Công an), Vụ Pháp luật dân sự (Bộ Tư pháp); Ngân hàng Nhà nước; các luật sư, chuyên gia kinh tế…

Phát biểu khai mạc hội thảo, nhà báo Trần Xuân Toàn – Phó Tổng biên tập Báo Tuổi Trẻ – chia sẻ mặc dù chủ đề “Xóa sổ tín dụng đen bằng cách nào?” không mới, nhưng mới ở chỗ tình hình càng ngày càng diễn biến phức tạp, trong bối cảnh công nghệ phát triển.

Các diễn biến vừa qua cũng cho thấy nhu cầu của người dân về vay tiêu dùng vẫn rất lớn, để mua sắm cũng như trang trải khi ốm đau, bệnh tật. Nhưng trên thị trường tồn tại thực trạng dòng tiền ngắt khúc, người dân chuyển qua kênh cho vay phi chính thức, tín dụng đen. Công ty tiêu dùng, công ty tài chính không cho vay hoặc không dám cho vay, vì không thu hồi được hoặc vô cùng khó khăn.

“Hội thảo hôm nay là cơ hội để cùng bàn ra giải pháp, khơi thông dòng tín dụng cho vay tiêu dùng, phục vụ nhu cầu người dân, người lao động. Cũng như tiếp sức, góp phần hoàn thiện chính sách trong việc xử lý thu hồi nợ trái pháp luật, khơi thông giúp công ty tài chính mạnh dạn cho vay, trang bị kiến thức cơ bản cho người vay”, ông Trần Xuân Toàn nói.

Bắt giữ hàng nghìn đối tượng liên quan đến tín dụng đen

Thông tin về công tác đấu tranh tội phạm tín dụng đen tại hội thảo, Thượng tá Lê Vinh Tùng – Phó Phòng trọng án Cục Cảnh sát hình sự (Bộ Công an) cho biết, tình hình tội phạm liên quan đến tín dụng đen diễn biến phức tạp. Trong năm qua, Cơ quan Cảnh sát điều tra đã khởi tố 538 vụ án với 944 bị can; xử phạt hành chính 305 vụ với 396 đối tượng; trong đó khởi tố 485 vụ với 772 bị can về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự; khởi tố 27 vụ với 35 bị can về tội cố ý gây thương tích, 17 vụ với 108 bị can về tội cưỡng đoạt tài sản…

Qua đấu tranh tội phạm tín dụng đen, cơ quan công an còn phát hiện các đối tượng người nước ngoài (Trung Quốc, Nam Phi, Nga, Latvia) đến Việt Nam thành lập, thu mua, thuê người đứng tên doanh nghiệp có chức năng cầm đồ, tư vấn, kinh doanh tài chính, tuyển dụng nhân viên để sử dụng các ứng dụng, website cho vay lãi nặng, với lãi suất trên 1.000%/năm.

Đặc biệt, gần đây cơ quan công an đã phát hiện thủ đoạn các đối tượng thành lập doanh nghiệp gồm công ty tài chính, doanh nghiệp, công ty luật rồi mua lại các khoản nợ xấu, nợ khó đòi sau đó gọi điện, nhắn tin đe dọa nhằm cưỡng đoạt tài sản.

“Lợi dụng việc cơ quan công an trấn áp, xử lý quyết liệt các hành vi gọi điện, nhắn tin đe dọa đòi nợ để cưỡng đoạt tài sản như trên, xuất hiện tình trạng một số đối tượng vay vốn của các ngân hàng, tổ chức tín dụng, công ty tài chính chính thống… cố tình “chây ỳ” trả nợ. Thậm chí, trên mạng xã hội, nhiều hội nhóm kín, đăng tải các bài viết, video hướng dẫn, lôi kéo cách “bùng nợ” khi vay qua ứng dụng của các ngân hàng, công ty tài chính gây ảnh hưởng hoạt động tín dụng chính thống” – Thượng tá Tùng thông tin.

Cần nâng cao nghĩa vụ của người đi vay với tổ chức tín dụng

Theo TS. Lê Thị Hoàng Thanh, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật dân sự kinh tế (Bộ Tư pháp), để thị trường tài chính tiêu dùng phát triển lành mạnh và bền vững, cần xây dựng khung khổ pháp lý nhằm nâng cao nghĩa vụ của người đi vay với tổ chức tín dụng và có các biện pháp hữu hiệu, chặt chẽ để bên đi vay phải thực hiện đúng nghĩa vụ, không thể chây ỳ.

Cụ thể, bà Thanh cho rằng, cần có quy định giới hạn trần lãi suất cho vay và giới hạn các loại phí quản lý khoản vay để cân bằng quyền lợi chính đáng giữa bên vay và bên cho vay. Tham khảo kinh nghiệm quốc tế cho thấy như tại Nhật Bản, trần lãi suất vay tiêu dùng là 20%/năm. Còn ở Ấn Độ, lãi vay tiêu dùng dao động trong khoảng 12-48%/năm; tại Brazil là 30-70%; tại Mỹ, chỉ khoảng 8-36%/năm; Trung Quốc áp dụng từ 10-40%/năm.

Còn Thượng tá Lê Vinh Tùng cho hay, Cục Cảnh sát hình sự tiếp tục tham mưu Bộ Công an chỉ đạo công an các đơn vị, địa phương đẩy mạnh công tác phòng ngừa nghiệp vụ, kịp thời phát hiện, xác minh, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử tội phạm liên quan đến hoạt động tín dụng đen.

Đồng thời, ông Tùng cũng kiến nghị Ngân hàng Nhà nước tham mưu cơ quan có thẩm quyền ban hành, sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật trong các lĩnh vực của ngành ngân hàng dễ bị các đối tượng lợi dụng để hoạt động tín dụng đen như vay trực tuyến, vay ngang hàng, trung gian thanh toán, ví điện tử, đầu tư, kinh doanh dịch vụ tài chính…

Bên cạnh đó, cấp có thẩm quyền nên xem xét sửa đổi các quy định của Điều 201 Bộ luật Hình sự (tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự) theo hướng tăng nặng hình phạt tương ứng với số tiền thu lời bất chính.